کندیل
ساختاری استخوانی و بیضی شکل است که به راموس مندیبل به وسیله گردنی باریک متصل می شود.
حفره مندیبولار
این حفره در سطح تحتانی بخش صدفی استخوان تمپورال قرار گرفته و از گلنوئید فوسا و برجستگی مفصلی استخوان تمپورال تشکیل شده است.
دیسک داخل مفصلی
این دیسک از بافت فیبروزه تشکیل شده است و بین سر کندیل و حفره مندیبولار قرار گرفته است. حاشیه های داخلی و خارجی دیسک با کپسول آمیخته می شود.
بافت رترودیسکال
اتصال خلفی شامل دولایه از بافت های فیبروالاستیک شل و دارای اعصاب و عروق است.
لایه بالایی به دیواره خلفی حفره مندیبولار متصل می شود و لایه پایینی به سطح خلفی کندیل متصل می شود.
اتصال خلفی با غشا سینوویال پوشیده شده که مایع سینوویال ترشح می کند و سبب لغزنده شدن مفصل می شود، همچنین کشسانی بخش رترودیسکال ، مسئول بازگشت آهسته دیسک به عقب هنگام بسته شدن دهان است.
کپسول مفصلی
بافت همبند ظریفی است که مفصل را احاطه کرده است، مایع سینوویال سطح داخل کپسول را می پوشاند که باعث تامین کردن نیاز های متابولیک و تغذیه ی سطوح مفصلی می شود و باعث حرکات صحیحی و به هنگام مفصل می شود.
علائم و نشانه های اختلالات TMJ
نشانه های اختلالات TMJ ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درد در فکین
درد در یک یا هر دو مفصل گیجگاهی فکی
درد در گوش و یا بافتهای اطراف آن
درد در هنگام جویدن
دردهای غیر اختصاصی در صورت
قفل شدن مفصل
دشواری در باز کردن یا بستن دهان
اختلالات TMJ همچنین می تواند باعث ایجاد صدای کلیک در هنگام باز کردن دهان یا جویدن شود.
عوامل ایجاد کننده اختلالات مفصل گیجگاهی فکی
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به اختلالات TMJ را افزایش دهند عبارتند از:
صدمه به ساختار دیسک مفصلی
آسیب مفصل در اثر ضربه
انواع مختلف آرتریت
عادت ساییدن یا فشردن طولانی مدت ومزمن دندان ها
برخی از بیماری های بافت همبند و…
اگر چه در بسیاری از موارد، علت مشخصی برای ایجاد چنین اختلالی وجود ندارد.
تصویربرداری های مفصل تمپورومندیبولار می توانند برای تکمیل اطلاعات کلینیکی و نه تشخیص قطعی، کمک کننده باشند؛ به ویژه زمانی که درمان های محافظه کارانه اختلالات مفصلی موفق نبوده و علائم بیماری درحال بدتر شدن باشد.
تصویربرداری تشخیصی این مفصل به 2 بخش تقسیم می شود:
تصویربرداری ساختارهای بافت سخت
فیلم های ساده
این رادیوگرافی ها، تنها تصاویربافتهای کلسیفیه را ارائه می دهد و تشکیلات غیرمعدنی مثل غضروف و بافت نرم را نشان نمی دهد.
ناتوانی در تعیین مستقیم موقعیت دیسک مفصلی، یکی از محدودیت های عمده و اصلی رادیوگرافی های معمولی است.
فیلم های ساده شامل تکنیک های ترنس کرانیال، ترنس اوربیتال و ترنس فارنژیال، تاون معکوس و SMV است که با توجه به علائم بیمار و صلاحدید پزشک، انتخاب می شود.
تکنیک پانورامیک
تصاویر پانورامیک، تغییرات دژنراتیو پیشرفته، مشکلات مفصلی مانند شکستگی، تغییرات استخوانی شدید در کندیل، سایش گسترده، استئوفیت ها، تومور، کیست و آپلازی را نشان می دهد.
این رادیوگرافی نباید تنها تکنیک تصویربرداری در ارزیابی مفصل باشد؛ تکمیل آن با تصاویر دیگر لازم است.
توموگرافی کامپیوتری
- توموگرافی ها به دو دسته توموگرافی کامپیوتری و سی بی سی تی تقسیم می شود.
توموگرافی کامپیوتری(CBCT)
CBCT به مرور زمان به عنوان تصویربرداری انتخابی برای نشان دادن تغییرات استخوانی مفصل گیجگاهی فکی انتخاب شده است. اطلاعاتی مانند مورفولوژی سطوح مفصلی، وضعیت حفره گلنوئید، زائده آرتیکولار و… توسط این تکنیک مشخص می شود.
تصویربرداری ساختارهای بافت نرم
تصویربرداری بافت نرم، هنگام وجود درد و اختلال عملکرد مفصل فکی گیجگاهی یا موارد تردید در جابهجایی دیسک یا بدتر شدن علائم بیماری، پیشنهاد می شود.
آرتروگرافی
تزریق ماده کنتراست در فضای مفصلی گیجگاهی می تواند برای مشاهده شکل، موقعیت دیسک مفصلی، پرفوراسیون ها و چسبندگی ها به کار رود.
امروزه این تصویربرداری، جایگزین آرتروگرافی شده و تکنیک تصویربرداری برای بررسی بافت نرم مفصل است.
این تصویربرداری میتواند ساختارهای استخوانی مفصل را نیز به تصویر بکشد، البته نه به دقت و جزئیات CT و CBCT.
تصویربرداری ها نقش مهمی در تشخیص بیماری ها و اختلالات مفصل گیجگاهی فکی(TMJ) دارد. لذا دقت و کیفیت عالی این تصاویر می تواند به تشخیص صحیح این بیماری ها کمک کند. شما میتوانید برای انجام این تصویربرداری ها به کلینیک تخصصی رادیولوژی دهان، فک و صورت دکتر مریم زنگویی بوشهری در شیراز مراجعه کنید.
سلامتی، ارزشمندترین داشته شماست.